Jo Olluyn is een brouwer. Met Tall Poppy Brewing maakt hij verrassende bieren die nooit vervelen. Hij is ook een oude zagevent, maar wel een sympathieke oude zagevent. En hij kan het goed uitleggen, zeker als hij zich ergens in opwindt. Daarom geven we hem bij Meug graag een plekje om zich af en toe eens even op te winden. Mét voetnoten, maar met mate*.

*niet echt.

Omdat er te weinig bier op TV komt sinds de productplacementregels van Thuis zijn bijgespijkerd, heb ik maar ne keer een doos Voordeel-van-de-Twijfel opengetrokken en ben ik beginnen kijken naar Beer Masters(*) op De Veeteejem.

*) voluit “Beer Masters: the Search for Europe’s Next Great Beer” als betrof het een zoveelste Transformers-sequel.

Voor wie geen TV heeft of (overigens geheel terecht) niet naar dit soort programma’s pleegt te kijken: Beer Masters is een zoveelste draai aan het format “verzamel thuiskoks en laat ze wedstrijdgewijs de degens kruisen”. Master Chef, Snack Masters en Bake Off gingen het programma reeds voor, en ik vrees dat we ons binnenkort mogen verwachten “So You Think You Can Kombucha” en drie jaargangen “Moonshine & Crystal Meth” als deze trend zich nog lang doorzet.

Beer Masters verzamelt in dit geval “de béste homebrewers” om ze middels vijf opdrachten te bewegen tot het brouwen van wat ze zelf(*) “Europe’s Next Great Beer” noemen.

*) de programmamakers. De brouwers wellicht ook, maar mogelijks enkel omdat dat in hun contract staat.

Alvast leuk: niemand valt af of wordt weggestemd (het is eens wat anders maar ‘t zou ook een beetje saai worden tegen de finale aan natuurlijk) en het winnende bier van elke aflevering wordt meegenomen om tijdens de finale potentieel verkozen te worden tot het Volgende Geweldige Bier van Europa(*), wat inhoudt dat het in’t groot gebrouwen zal worden (°) en dat de volledige opbrengst (^) voor het winnende brouwersduo is.

*) netenzoeken, ik wéét het, maar als de UK mag meedoen is de titel op zijn zachtst gezegd onjuist, en op zijn best gezegd vergevingsgezind. Maar ja: als zelfs Australië mag meedoen met het Eurosongfestival, wat weet ik dan van Europa?

°) hoé groot, en door wié, daar hebben we na afloop van EP1 evenwel nog het raden naar. Transparantie blijft een beetje een werkpuntje in de bierwereld, zeker als er camera’s naar wijzen

^) de verkoopsopbrengsten toch. Wat er met de receptuur gaat gebeuren, en hoe precies dat zaakje gecommercialiseerd gaat worden, ook daarover ontbreekt informatie die concreter is dan “gewonneuh!”

Ik begon om allerlei redenen kritischer naar dit programma te kijken dan strikt genomen noodzakelijk of zelfs eerlijk was. Ik heb persoonlijk onder een klein tipje van de sluier kunnen loeren toen ik een tweetal jaar geleden een oproep kreeg dat er kandidaten gezocht werden voor dit programma. Omwille allerlei statutaire redenen zag ik van deelname af, maar ik herinner me wel dat me ik toen al door de weinige resterende haren krabde en me afvroeg wat er daarvan(°) zou worden.

°) van dat programma. Over mijn haar maak ik me allang geen illusies meer.

Fast Forward naar vorige donderdag dus, en naar James Blunt -jawel, dié James Blunt- die samen met “gerenommeerd sommelier, brouwster en entrepeneur” Jaega Wise gastkoppel speelt voor vijf internationale duo’s van hobbybrouwers, op zoek naar “de beste van de beste”.

Nu kan je je afvragen wat voor kwaliteiten James Blunt zou kunnen hebben die ‘m de geschikte gastheer zouden maken voor een programma over bierbrouwen, maar laten we wél wezen: als Ray Cokes en Jean Blaute ermee wegkwamen “al ne keer graag een pintje te drinken op kosten van de openbare omroep”, dan ga ik niet lopen miepen over James, die ook niet verder komt dan “ik lust graag bier en mijn vrouw is half Belgisch”. Het lijkt me overigens geen verkeerde jongen, die over voldoende zelfrelativering beschikt om ‘m niet in bubblewrap te moeten draaien telkens ik er wat van zeg, en dus bij deze: geen idee waarom ‘t precies James moet zijn, maar hij doet dat niet eens verkeerd.

Het programma lijkt van mij te verwachten dat ik (en per extensie zelfs iederéén) weet wie Jaega is, en de ironie dat ik wél vertrouwd ben de zanger van “Beautiful” doch wenste dat het niet zo was, maar niét de brouwster en CEO van het Londense Wild Card Brewing doch wilde dat dat wél zo was, is niet aan mij voorbijgegaan. Maar bon: we hebben dus een half duo dat ook effectief iets van bier zou moeten afweten dus ik ben alvast gerustgesteld.

Opvallend is dat de vijf “beste homebrew duo’s van Europa” gewoon netjes uit 5 verschillende landen komen (80% daarvan zijn zelfs EU landen dus kwa uitholling van het concept valt alles tot hiertoe reuze mee): UK, Italië, Nederland, Frankrijk en uiteraard mocht ook België niet ontbreken want hoewel EP1 er nog van gespaard is gebleven hou ik mijn hart al vast voor het potje “laten wie die Belgen eens een poepie laten ruiken” dat er onvermijdelijk aankomt. Hoe die vijf “beste” duo’s precies geselecteerd zijn is, net als in al dit soort programma’s, onduidelijk en veelal impliciet: ze doen mee, dus ze moéten wel tot de crème de la crème behoren, toch?

Datzelfde concept van “beste” wordt doorheen het hele programma een beetje losjes gebruikt, als ware het een soort van subjectief ellebooggevoel. Punten worden er nergens gegeven, concrete doelstellingen of afspraken worden er niet gezet of gemaakt, en waaraan dat “beste nieuwe Europese bier” dan precies moet voldoen, wordt met enige artistieke vrijheid overschoeffeld door professioneel ogende sidekicks, die evenwel -wellicht gestuurd door regisseur en script- uitblinken in hun overbodigheid. De hoofdbrouwer van Camden mocht dienen om “doordrinkbaar bier” te proberen te duiden aan zowel publiek als kandidaten, en een opvallend ondeskundige marketeer (of was het een designer? De regie wilde er niet teveel over kwijt) leek niet meer kennis van bier te bezitten dan “I’d have this at the start of the evening”.

Hetgeen ons brengt naar de eerste opdracht (want geen wedstrijd zonder opdrachten): een doordrinkbaar bier. Het leek er een beetje op alsof het woord “sessionable” bewust uit het script geweerd was, en hipster-termen als “crushable” als helemaal. Als ik niks van bier zou weten zou ik gedacht hebben dat de bedoeling van deze opdracht was “brouw een allemansvriend”. Maar nee hoor: tripels zijn voor volgende week. In één oor van de regie werd wellicht “sessionable” gefluisterd, in het andere “creatief, met lokale ingrediënten”, terwijl er op elke bladzijde van het script alvast een watermerk gedrukt was met in in’t groot (en in comic sans wellicht) “make it marketable”.

Als je als eerste opdracht in een zogezegd laagdrempelig wedstrijdprogramma afkomt met “een doordrinkbaar eigenzinnig bier dat twee stijlen combineert, én een lokaal ingrediënt bevat”, dan is het ook geen wonder dat je in EP1 bieren zag passeren als een basilicum-geïnfuseerde IPA/Lager, een croissant-stout, een brett-sour-saison, een black IPA en een appeltaart-ik-ben’t-al-vergeten-wat-precies.

Let me line those up for you once more.

Je laat een brouwersduo uit Dorset een bier brouwen met lokale ingrediënten, en als hij de enige logische reactie heeft (appels! Want noch kaas, zeewater of schapen lijken aangewezen), dan ga je tot vijf keer toe beginnen quippen dat hij geen cider mocht maken. Go, creative mindset, there’s the window for ya!

Zowel de stout als de black IPA mochten meteen op wenkbrauwkrampen rekenen want “anything dark is gonna be difficult”. Ik snap objectief (helaas, want ik het snap het subjectief van geen kanten) dat donker bier minder makkelijk te commercialiseren is in de twenties dan blond, maar dat was de opdracht niet (of toch alvast niet de officiële opdracht van deze aflevering): doordrinkbaar was de boodschap. Als je mij (en ik vermoed samen met mijn menig ander) laat kiezen tussen een bak basilicum-blonde of een bak black IPA (of desnoods godbetert une stoute au saveur petit déj’) dat er méér donker dan blond gedronken zou worden.

En een sour? Oeioei maar dat is moeilijk zenne. Dat gaan de mensen niet lusten zenne. Letterlijk de voltallige jury vond de Brett-saison-sour veruit het beste bier, maar alsnog werd (spoiler alert maar ‘t viel te verwachten eigenlijk) de basil-blonde tot winner van EP1 gekozen, want (en ik overdrijf niet eens) “je proeft de basilicum bijna niet dus dan stoort het niet zo”.

“Het beste bier” uit EP1 was dus (zoals te verwachten) het bier dat in uitvoering het meest in de deelverzameling lag: nen allemansvriend. Of dat ook doordrinkbaar was, daarnaar heb ik het raden maar het kwam alleszins niet zo bij me over. Nu heb je bij dit soort kook-TV altijd het nadeel dat je niet kan proeven wat de jury proeft, maar het is wel de taak van de programmamakers om het thuispubliek te doen geloven dat de winnaar daadwerkelijk zijn opdracht correct (en bij voorkeur op uitstekende wijze) heeft uitgevoerd. En daar wringt alvast het schoentje van Beer Masters: die opdrachten zijn te wazig geformuleerd, en worden te subjectief, te arbitrair afgetoetst om een zinvolle uitspraak te kunnen doen over al dan niet verdiende winnaars.

Los van het wedstrijdelement dient zo’n bierprogramma natuurlijk ook om wat educatief te lopen wezen: in vogelvlucht (en aan een behoorlijke rotgang) werd het brouwproces uit de doeken gedaan. Hoewel het aan de kijkers thuis werd uitgelegd, vond de regie het een goed idee om dat filmtechnisch op de deelnemers te projecteren. Letterlijk: je verzamelt de vijf “beste” homebrewers van Europa in de Londense Camden Brewery, alwaar je aan hen gaat uitleggen wat maischen is, en hoe belangrijk hygiëne is, en om het helemaal een beetje affrontelijk te maken laat je één van hen een gerichte technische vraag stellen waarop hij per definitie het antwoord al weet want als dat niet zo was, dan was hij geen homebrewer, en al zeker niet één van de vijf “beste”. Het is van eenzelfde filmtechnische luiheid als de hoogbejaarde Weyland die in de Alien-spinoff Prometheus aan zijn zelfsamengestelde team superwetenschappers gaat staan uitleggen wat hun missie is, als ze allang aan de missie bezig zijn. Het is de TV-variant van de Hollywoodiaans rode vlag “As you all know…” die elke luie expositie voorafgaat.

Er zijn te weinig bierprogramma’s op TV. Helaas is Beer Masters, the Quest for the Most Awesomest Beer in All of Inclusive Europe and Its Surrounding City States gewoon een kookprogramma zoals zovele andere, dat echter extra gebukt gaat onder het feit dat de gemiddelde kijker hoogstens weet wat “bier” is, maar niet zoals het publiek van Master Chef lijkt te weten dat Pavlova en Lobster Thermidor twee verschillende “etens” zijn. Daarnaast zit het programma verveeld met haar winst-premisse: het winnende bier moet vooral (makkelijk) verkoopbaar zijn, waardoor je van aflevering één al het idee krijgt dat winnen niet persé afhangt van hoe goed je kan brouwen, of zelfs van hoe goed je de opdracht lijkt te hebben begrepen.

Ik kijk evenwel alvast uit naar aflevering 2. Gewoon, omdat ik benieuwd ben naar wat Filip Peeters over tripels vindt, en wélke tripel hier deze keer het grote verschil gaat maken.

PS:

Oh ja bijna vergeten: voor de miljardste keer en zéker in een bierprogramma: lager is géén bierstijl. No it fookin’ isn’t.

“I prefer a lager” is even efficiënt als “I prefer a sandwich” zeggen wanneer je ‘t over kebab hebt.

Even efficiënt als “Voor mij een voertuig graag. Zo eentje met vier wielen”.

Even inhoudelijk als “Jaja schatteke, die grote poes die daar naast dat dode streepjespaard ligt mag je aaien hoor. Oooh luister maar, ze spint al een beetje.”